IELTS olish shartmi?
Xabaringiz bor, kelgusi yildan boshlab magistratura va doktoranturaga kiruvchilar chet tilini bilish xalqaro sertifikatiga ega boʻlishi kerakligi belgilandi.
Keling bugun siz bilan IELTS imtihonlari haqida kengroq so‘z yuritamiz.
IELTS imtihoni nima uchun zarur?
Ingliz tili darajangizni tasdiqlash uchun siz til imtihonidan o’tishingiz kerak. Ko’pgina xorijiy universitetlar IELTS natijalarini qabul qiladilar. Bunga qanday tayyorgarlik ko’rish va uni yuqori ball uchun topshirish kerak?
IELTS (International English Language Testing System) — xalqaro ingliz tili testi. Chet el universitetiga kirish, chet el kompaniyasida ishlash va immigratsiya uchun olinadi. Sinov natijalari Kanada, Avstraliya, Yangi Zelandiya va AQShdagi universitetlar va kollejlar hamda ushbu mamlakatlarning ko’plab ish beruvchilari tomonidan qabul qilinadi. IELTS imtihoni yaratuvchilari Cambridge English Language Assessment, IDP: IELTS Australia va British Council hisoblanadi. IELTS imtihoni ingliz tilining to’rtta ko’nikmasini 9 balli tizimda baholaydi: tinglash, o’qish, yozish va so’zlash. Qoidaga ko’ra, chet el universitetiga kirish uchun kamida 6,5-7 ball to’plash kerak.
IELTS versiyalari talabnoma beruvchining maqsadlariga qarab farqlanadi: chet el universitetiga o’qishga kirgandan so’ng, ular IELTS Academic (Academic module), ishchi vizasini olish va immigratsiya uchun — Umumiy (Umumiy modul) topshirishadi.
IELTSni ixtisoslashtirilgan test markazlarida topshirish mumkin. Imtihonning o’zi 2 soat 45 daqiqa davom etadi. Vazifalar soni va ularni bajarish uchun ajratilgan vaqt belgilanadi. IELTS-ning rasmiy test risolasida har bir bo’limdagi savollar haqida ko’proq ma’lumot oling.
IELTSning tuzilishi
Imtihon to‘rt qismdan iborat
- Listening (tinglash) 40 ta savol 30 daqiqa
- Reading (o’qish) 40 ta savol 60 daqiqa
- Writing (yozish) 2 ta vazifa 60 daqiqa
- Speaking (so’zlash) 3 ta qism 11-14 minut
Listening (tinglash)
Tinglash qismi tinglash orqali tushunish qobiliyatlarini sinovdan o’tkazadi. Eng boshida siz 40 ta audio savolga ega varaqni olasiz. Siz ularni ko’rish uchun bir daqiqaga ega bo’lasiz, keyin yozuv boshlanadi. Tinglash umumiy davomiyligi 30 daqiqa bo’lgan to’rtta yozuvdan iborat. Oxir-oqibat bo’sh joylarni to’ldirish va savollarga javob berish uchun sizga 10 daqiqa vaqt beriladi. Yozuvlarni faqat bir marta tinglashingiz mumkin, lekin yozuv paytida tafsilotlarni unutmaslik uchun yozuvlar qilishingiz mumkin. Barcha ovozlar AQSh, Buyuk Britaniya, Yangi Zelandiya va Avstraliyadan kelgan ingliz tili so’zlashuvchilarining dialoglari yoki monologlari.
Tinglash qobiliyatingizni qanday oshirish kerak:
- Нar kuni ingliz tilida biron bir narsani tinglang, yaxshisi har xil aksentlar bilan. Bu nafaqat o’quv materiallari va testlardan tinglash misollari, balki qo’shiqlar va podkastlar, audiokitoblar, sevimli televizion ko’rsatuvlaringiz va filmlaringiz ham bo’lishi mumkin.
- Tinglangandan so’ng darhol audio tarkibidagi asosiy g’oyani bir yoki ikkita jumla bilan sarhisob qiling.
- Amaliy tinglash testlari bilan ishlashda ingliz tilidagi asosiy savollarga javob bering: ma’ruzachilar kimlar, suhbat nima haqida, suhbat yoki taqdimot qachon va qaerda bo’lib o’tmoqda, ma’ruzachilarning asosiy fikrlari / yangiliklari / argumentlari / muammolari nimada. Javoblarni yozing va ularni audio bilan tekshiring.
- Qayd qilishni va asosiy ma’lumotlarni tezda yozib olishni o’rganishda diktantni mashq qiling.
- Ovozning tuzilishini tushunishga yordam beradigan signal so’zlariga e’tibor bering. Masalan, because (chunki) yoki since (buyon) biron sabab bilan keladi. Yangi g’oya furthermore (bundan tashqari), moreover (shuningdek) va besides (tashqari) so’zlari bilan kiritiladi. Notiq ikki fikrni taqqoslaganda, in contrast (aksincha) yoki than (dan) farqli so’zlarni ishlatadi.
Reading (o’qish)
IELTS ning Reading bo’limi sizning o’qish qobiliyatingizni sinovdan o’tkazadi. U uch qismdan iborat bo’lib, ularning har birida siz matnni o’qishingiz va o’qiganingizni tushunganingizni tekshiradigan bir nechta savollarga javob berishingiz kerak. Matnlar gazeta va jurnallardan olingan, har bir qism uchun sizda 20 daqiqa bor. Savollarga ko’p variantli savollar, to’g’ri-noto’g’ri berilgan savollar, bo’sh joylarni to’ldirish va mos sarlavha kiradi.
O’qish qobiliyatingizni qanday oshirish kerak:
- Matnni o’qigandan keyingina savollarga javob bering.
- Har kuni turli mavzulardagi matnlarni, ilmiy jurnallardagi maqolalardan tortib, ijtimoiy tarmoqlardagi postlarga qadar o’qing. Ingliz tilidagi saytlarda yangiliklarni ko’rib chiqishga va ingliz tilidagi kitobdan bir nechta sahifalarni o’qishga odatlaning. Matnlardagi barcha notanish so’zlarning ostiga chizib oling va yodlang.
- Xotirani rivojlantirish va iborani o’zgartirishni o’rganish uchun o’qigan matnlaringizni takrorlang.
- Matnni tezda qanday boshqarishni o’rganish uchun Skimming va Scanning usullarini o’zlashtiring.
Writing (yozish)
Ushbu qism sizning akademik yozish qobiliyatingizni sinovdan o’tkazadi. Bu IELTSning eng qiyin qismi deb hisoblanadi. Yozish bo’limi ikkita vazifadan iborat bo’lib, ularning har birida bitta matn yozasiz. Birinchi topshiriqda siz grafik, diagramma yoki jadvalni tahlil qilishingiz va qisqacha (kamida 150 so’z) tavsiflashingiz kerak. Ikkinchi vazifa — kamida 250 so’zdan iborat insho bo’lib, unda ma’lum bir mavzu bo’yicha fikringizni oqilona bildirishingiz kerak. Sizda ikkita matn uchun bir soat bor, birinchi vazifani 20 daqiqadan ko’proq vaqt davomida bajarmaslik tavsiya etiladi.
Yozish qobiliyatingizni qanday oshirish kerak:
- Esselaringizni qanday tuzilishini bilib oling. Dalillarni keltirib chiqarish, xulosalar chiqarish va fikringizni bildirish uchun ingliz tilidagi kirish so’zlar va iboralarni o’rganing. Bu sizga savolning mazmuniga e’tiboringizni qaratishga va inshoni qanday boshlash va tugatish haqida qayg’urmaslikka yordam beradi.
- Amaliy testlardan namunaviy insholardan o’ting. Siz yangi so’zlarni o’rganasiz va insho tuzilishida yutqazmaysiz.
- Ingliz tilida yozishni odat qiling: kundalik tuting, yozuvlar va ishlarning ro’yxatlarini yozing(to-do lists), xaridlar ro’yxatini tuzing. Bu sizga so’zlarning yozilishini yodlashga yordam beradi.
- Analitik va tanqidiy fikrlashni rivojlantiring. Ishlarga boshqa tomondan qarang, shubha qiling, alternativalarni qidiring, munozaralarda ishtirok eting, fikringizni muhokama qiling.
Speaking (so’zlash)
Gapirish qismi sizning nutq qobiliyatingizni sinovdan o’tkazadi. Siz 11-14 daqiqa davomida imtihon topshiruvchi bilan gaplashishingizga to’g’ri keladi. Birinchidan, u shaxsiy savollar beradi, masalan, sizning qiziqishlaringiz, ish / o’qish joyingiz, oilangiz haqida. Keyin ma’lum bir mavzu bo’yicha ikki daqiqali monologingiz bor. Bunga tayyorgarlik ko’rish uchun sizga atigi bir daqiqa vaqt kerak bo’ladi. Oxir-oqibat, tekshiruvchi sizning monologingiz mavzusi bo’yicha bir nechta savollar beradi — siz u bilan munozara qilishingiz kerak.
Nutq mahoratini qanday oshirish kerak:
- Native kabi gapirishga harakat qiling. Bunga qanday erishish mumkin, siz bizning maqolamizdan bilib olasiz.
- Ovoz yozuvchisiga yozib oling. Siz aytgan so’zlarni tinglaganingizda, xatolarni yozing va keyin ularni ishlab chiqing. Yarim unutilgan grammatik qoidalarni eslang, takrorlanmaslik uchun yangi so’zlarni o’rganing va yana o’sha mavzuda, ammo xatosiz gapirishga ishonch hosil qiling.
- Podkastlarni tinglang. Siz native intonatsiyani o’rganasiz, so’z boyligini kengaytirasiz va yangi narsalarni o’rganasiz.
- Talaffuzingiz bo’yicha ishlang. Nutqingiz qanchalik aniq va ravshan bo’lsa, nutq balingiz shunchalik yuqori bo’ladi. Faqat soddalashtirmang va tabiiy ravishda ovoz chiqarishga harakat qiling. Sizning talaffuzingizni mashq qilishning yaxshi usuli — ovoz chiqarib o’qish. Va ruscha aksentdan qanday qilib abadiy qutulish mumkin, biz sizga maqolamizda aytib o’tamiz.
- Tinglash va o’qish qismlari to’g’ri javoblar soniga qarab baholanadi. Qolgan ikkita qism Band Discriptors bo’yicha baholanadi: So’zlash, 1-topshiriqni yozish, 2-topshiriqni yozish.
Keyingi maqolamizda imtihonga kerakli bir qator tavsiyalar bilan o‘rtoqlashamiz.